Cortisol is een hormoon dat wordt geproduceerd door het lichaam in de bijnierschors. Cortisol wordt ook wel het stresshormoon genoemd, omdat het hormoon wordt aangemaakt als reactie bij angst of stress. In dit artikel vertellen we je wat de functie is van cortisol, waarom het van belang is om je cortisol op peil te houden en hoe je dat doet.

Onderwerpen in dit artikel:

• De functie van cortisol
• Een teveel aan cortisol
• Je cortisolniveau op peil houden

De functie van cortisol

Cortisol wordt over het algemeen in het lichaam afgegeven volgens een dagelijks ritme, dit wordt ook wel het circadiaan ritme genoemd. Hierbij worden hogere niveaus van cortisol afgegeven in de ochtend om het lichaam te wekken en lagere niveaus in de avond om zo de slaap te bevorderen. Naast het slaap- en waakritme reguleert cortisol ook andere belangrijke processen in het lichaam zoals bij de immuunrespons, het metabolisme en speelt het een rol bij het reguleren van de bloedsuikerspiegel. Daarnaast is cortisol een rol belangrijk bij de stressrespons. In geval van stress wordt cortisol in grote hoeveelheden afgegeven. Het hormoon helpt in dit geval om energie te mobiliseren door de hartslag te verhogen waardoor zuurstof sneller kan worden rondgepompt in het lichaam en de bloedsuikerspiegel te laten stijgen. Op deze wijze geeft cortisol een boost aan het energieniveau en kun je bete presteren en ben je langer alert.

Een teveel aan cortisol

Cortisol is een belangrijk hormoon met positieve effecten voor de korte termijn. Wanneer cortisol wordt aangemaakt duurt het echt ongeveer 2 dagen voor het hormoon weer wordt afgebroken door de lever. Op korte termijn is cortisol heel behulpzaam. Wanneer je regelmatig of langere perioden achter elkaar stress ervaart, dan blijven de cortisolwaarden continu hoog en zal het hormoon zich opstapelen in het lichaam. Het effect daarvan is een te hoge cortisolwaarde.

Een te hoge cortisol waarde kan leiden tot uiteenlopende symptomen en gezondheidsongemakken.
Gewichtstoename
Verhoogde cortisolniveaus kunnen bijdragen aan gewichtstoename waarbij vooral vet wordt opgeslagen rond de buikstreek.
Slaaproblemen
Het cortisolniveau zakt normaal gesproken tegen de avond waardoor je gemakkelijk in slaap komt. Bij een te hoog cortisolniveau is dit niet het geval. Dit zorgt ervoor dat je moeilijker in slaap komt of gedurende de nacht regelmatig wakker wordt.
Bijnieruitputting
Wanneer je regelmatig stress ervaart en de bijnieren continu stresshormonen produceren, kunnen deze uitgeput raken wat kan zorgen voor extreme vermoeidheid of andere ongemakken.
Verhoogde bloeddruk
Een te hoge cortisolwaarde kan zorgen voor een verhoogde bloeddruk door vernauwing van de bloedvaten.
Verminderd immuunsysteem
Verhoogde cortisolniveaus zorgen ervoor dat andere lichaamsfuncties die niet nodig zijn op een lager pitje worden gezet. Zo kan cortisol onder andere het immuunsysteem onderdrukken waardoor je weerstand daalt en je lichaam vatbaarder wordt voor infecties of ziekten.

Je cortisolniveau op peil houden

Heb je vaker of langere tijd last van stress en ervaar je een of meerdere van bovenstaande ongemakken? Dan is de kans groot dat je cortisolniveau te hoog is. Het cortisolniveau kun je meten door middel van een bloedtest. Voorkomen is beter dan genezen, er zijn verschillende manieren om ervoor te zorgen dat je cortisolniveau op peil blijft maar wanneer deze te hoog is het ook van groot belang om deze te verlagen.

Het belangrijkste is om op zoek te gaan naar de oorzaak van de stress die je ervaart. Bewustwording is één, daarna is het zaak om de oorzaak aan te pakken. Naast de specifieke oorzaak zijn er een aantal tips die bijdragen aan het stressbestendiger maken van je lichaam.

Sporten en bewegen
Wanneer je sport worden er in je lichaam hormonen aangemaakt zoals endorfine die de aanmaak van cortisol reguleren. Ook zorgen sport en beweging ervoor dat je lichaam sterker wordt en je geest veerkrachtiger. Dit maakt je bestendiger in stresssituaties.

Voeding
Ongezonde voeding kan bijdragen aan een te hoge cortisolwaarde. Zorg daarom voor een dieet dat bestaat uit gezonde voeding en zoveel mogelijk onbewerkte voedingsstoffen voorzien van de juiste vitaminen en mineralen. Matig met koffie en zeker met alcohol en drink voldoende water. 

Voedingssupplementen

Goede voedingsstoffen kunnen een normale cortisolspiegel ondersteunen. Dit gaat vaak om kruiden extracten. Het is verstandig om je te laten adviseren door een deskundige.

Ontspan en maak plezier
Ontspannen is ontzettend belangrijk om stress te reguleren. Ontspannen is op verschillende manieren mogelijk. Beoefen mindfulness of yoga, lees een boek, wees bewust alert op je ademhaling of doe even helemaal niets. Maak plezier en doe leuke dingen die jou een goed gevoel geven. Dit zal er ook voor zorgen dat de juiste hormonen ontstaan en waardoor stress of negatieve gedachten minder de kans krijgen.

Tot slot

Cortisol is een hormoon dat door het lichaam wordt aangemaakt bij reactie op stress of angst. Te veel cortisol kan leiden tot vervelende symptomen en uiteenlopende gezondheidsongemakken en -problemen. Houd je cortisolniveau op peil met behulp van een gezonde leefstijl en pak de oorzaak van stress aan. Door middel van een bloedtest kun je meten hoe hoog jouw cortisolniveau is. De Bloed Health Check van Perfect Health is een bloedwaarden onderzoek dat standaard 30 vitale bloedwaardes onderzoekt, waaronder ook cortisol.