Creatinine is een afvalstof die in de spieren vrijkomt wanneer creatine wordt afgebroken. Vervolgens komt er gedurende de dag een bepaalde hoeveelheid creatinine in de bloedcirculatie terecht dat in de nieren wordt gefilterd en afgebroken. Een klein gedeelte wordt actief uitgestoten. Er ontstaat een evenwichtsspiegel als resultaat van enerzijds de productiesnelheid van creatinine in de spieren en anderzijds in de uitscheiding van de nieren. Het creatininegehalte in het lichaam wordt dan ook door deze twee factoren bepaald: de spiermassa en de nierfunctie. Is er sprake van een gemiddelde spiermassa, dan kan het creatininegehalte in het bloed worden gezien als maat voor de nierfunctie. Op grond van de creatinine waarde kan worden geschat hoeveel bloed de nieren per minuut kunnen filteren. Dit wordt estimated glomerural filtration rate (eGFR) genoemd.
Creatinine bloedtest
Met behulp van een creatinine bloedtest kan worden vastgesteld of de nieren hun werk nog goed doen. Daarbij wordt gekeken naar de creatinine waarde en het bloed aan de hand van de normaalwaarden en de eGFR. De creatinine normaalwaarden verschillen voor mannen en vrouwen. Over het algemeen hebben mannen meer spiermassa dan vrouwen, om die reden is de referentie bij een creatinine onderzoek voor mannen hoger vastgesteld dan voor vrouwen. Voor mannen ligt de creatinine normaalwaarde onder de 124 µmol/L en bij vrouwen is deze lager dan < 106 µmol/L. Voor de filtercapaciteit van de nieren wordt als normaalwaarde een eFGR van meer dan 90 milliliter per minuut aangehouden.
Creatinine te hoog
Wanneer uit de bloedtest blijkt dat de creatinine waarde te hoog is, dan betekent dit dat de nieren niet in voldoende mate in staat zijn om alle afvalstoffen te filteren uit het bloed. Hieraan kunnen verschillende oorzaken ten grondslag liggen waaronder spierschade door een sportblessure, een nierontsteking, verminderde afvoer van afvalstoffen door nierstenen of het kan een bijwerking van bepaalde medicatie zijn. Symptomen die kunnen wijzen op een verhoogd creatinine zijn vermoeidheid, misselijkheid, jeuk en vatbaarheid voor infecties. Wordt een verhoogd creatininegehalte vastgesteld, dan wordt aangeraden om een arts te raadplegen.
Creatinine te laag
Een verlaagd creatininegehalte kan voorkomen als gevolg van afname van spiermassa bijvoorbeeld door immobiliteit of ouderdom. Ook kan een lichte verlaging van de hoeveelheid creatinine in het bloed optreden tijdens de zwangerschap. Een verlaagd creatininegehalte geeft behoudens uitzonderingen geen reden voor ongerustheid.
Creatine en eGFR zijn een van vele bloedwaardes die worden onderzocht de in Premium Health Check.
