De lever is een groot en belangrijk orgaan dat zo’n 1,5 kg weegt en zich rechtsboven
in de buikholte bevindt naast de maag. De lever bestaat uit een grote rechterkwab en
linkerkwab en daarnaast uit zogenaamde celformaties, deze worden ook wel
‘kwabjes’ genoemd. De verschillende kwabjes worden omringd door aftakkingen van
bloedvaten en de galbuis en iedere kwab is voorzien van gespecialiseerde cellen die
verschillende functies 1 van de lever uitvoeren. De lever is een onmisbaar orgaan dat
een aantal belangrijke functies in ons lichaam uitvoert. Om deze functies goed uit te
kunnen voeren is het ontzettend belangrijk dat de lever in goede conditie is.
Onderwerpen in dit artikel:
- De functies van de lever
- Het bepalen van de leverconditie
- De lever gezond houden
De functies van de lever
Een belangrijke functie van de lever is de vorming van gal dat vervolgens wordt opgeslagen in de galblaas. Bij het eten van vet voedsel trekt de galblaas samen om gal in de dunne darm los te laten. In de dunne darm worden met behulp van de galvloeistof vetten afgebroken. Daarnaast worden suikers uit voedsel die het lichaam niet nodig heeft naar de lever getransporteerd en opgeslagen als glycogeen. Wanneer dit nodig is kan het lichaam glycogeen weer omzetten naar suikers. Ook vitaminen, mineralen, vetten en aminozuren die bij de vertering van voeding ontstaan worden naar de lever getransporteerd en kunnen worden opgeslagen. De lever scheidt deze weer uit wanneer het lichaam dat nodig heeft. Verzadigde vetzuren die bij vertering van voeding vrijkomen kan de lever omzetten naar onverzadigde vetzuren die kunnen worden gebruikt als brandstof in de stofwisseling.
In de lever ook wordt een lichaamseigen antioxidant aangemaakt: glutathion. Deze krachtige antioxidant speelt een belangrijke rol bij het uitscheiden van schadelijke stoffen bijvoorbeeld door gebruik van medicatie, het drinken van alcohol of pesticiden die we binnen krijgen. Glutathion in de lever kan deze stoffen onschadelijk maken en laten afvoeren.
Het bepalen van de leverconditie
Om de hiervoor genoemde functies goed te kunnen vervullen, is een goed werkende en gezonde lever van groot belang. De conditie van de lever kan door verschillende oorzaken worden aangetast. Bij afwijkingen aan de lever ontstaan er vaak pas op lange termijn ongemakken en merk je hier niet meteen iets van. In welke conditie de lever is, kan worden gemeten met behulp van bloedonderzoek waarbij de concentratie van leverenzymen wordt gemeten.
Leverenzymen zijn eiwitten die chemische reacties in het lichaam versnellen. Wanneer levercellen beschadigd zijn, dan lekken deze enzymen weg uit de lever en ontstaat een verhoogd gehalte van de enzymen in het bloed en spreek je van verhoogde leverwaarden. Leverenzymen die in het bloed worden gemeten om de conditie van de lever vast te stellen zijn ALAT, ASAT en Gamma-GT.
ALAT (Alanine-Amino-Transferase) en ASAT (Aspartaat-Amino-Transferase)
Het enzym ALAT bevindt zich vooral in de lever. Bij een verhoogde waarde van ALAT in het bloed, duidt dit bijna altijd op een probleem met de lever. ASAT komt in de lever voor maar ook in hart- en skeletspieren. Een verhoogde ASAT waarde in het bloed kan duiden op een probleem met de lever maar ook op hartproblemen, schade aan spierweefsel of een probleem met de nieren.
De referentiewaarde ALAT voor mannen is < 50 U/l en voor vrouwen < 40 U/l|.
De referentiewaarde van ASAT is voor volwassenen < 35-45 U/l.
Gamma-GT (gamma-glutamyltransferase)
Gamma-GT is een enzym dat wordt aangemaakt in de lever en is van belang voor het omzetten en verteren van voedingstoffen. Ook een verhoogde Gamma-GT waarde duidt in de meeste gevallen op problemen met de lever.
De referentiewaarde voor Gamma-GT is voor mannen < 45 U/l en voor vrouwen < 35 U/l.
De lever gezond houden
Verhoogde leverwaarden kunnen verschillende oorzaken hebben en leiden tot uiteenlopende ongemakken en uiteindelijk ook tot een leveraandoening. Voor het verhelpen en voorkomen van verhoogde leverwaarden is het van belang om de lever in goede conditie te brengen en te houden. Een gezonde levensstijl is van groot belang voor een gezonde lever. Zorg voor een dieet dat bestaat uit voldoende groenten, fruit en vette vis en het vermijden van diverse schadelijke voedingsmiddelen voorzien van verzadigde vetzuren en drink alcohol niet of met mate.
Te veel en te vaak alcohol drinken kan de lever beschadigen. Groenten en fruit zijn rijk aan antioxidanten en ondersteunen de lever bij zijn ontgiftende functie en werken ontstekingsremmend. Vette vis is rijk aan omega-3 vetzuren die ontstekingen in de lever helpen tegengaan en leververvetting kunnen tegengaan of verhelpen. De lever optimaal ondersteunen kan met behulp van een hoogwaardig voedingssupplement voorzien van de juiste voedingsstoffen ter ondersteuning van de lever. Naast voeding is ook beweging van belang voor een gezonde lever.
Referenties
- https://mdlcentrumleiden.nl/ziektebeelden/levertransplantatie/wat-doet-de-lever.html
- https://www.mlds.nl/ziekten/leveraandoeningen-door-alcoholgebruik/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4499388/?_ga=2.259001039.414620354.1653382322-549832052.1653382322
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24148001/
- https://www.livestrong.com/article/287774-the-effect-of-exercise-on-liver-function/
