De meeste mensen gaan dagelijks één of meerdere keren naar het toilet om te ontlasten. Dit is echter niet bij iedereen het geval. De frequentie kan per persoon verschillen maar ook het uiterlijk van de ontlasting kan behoorlijk uiteenlopen. Bij een bezoek aan het toilet is het na het ontlasten verstandig om altijd even achterom te kijken. Je ontlasting zegt veel over het functioneren van je spijsvertering en over je gezondheid. Aan het uiterlijk van je ontlasting kunnen al in een vroeg stadium problemen met de gezondheid kenbaar worden. Het is daarbij belangrijk om te letten op de kleur en structuur van je ontlasting, de frequentie en ook de geur is van belang. 

Onderwerpen in dit artikel:

• Kleur
• Structuur
• Frequentie
• Geur
• Tot slot

Kleur

De kleur van ontlasting wordt bepaald door het gal dat in het lichaam wordt aangemaakt. De normale kleur van ontlasting is bruin. De kleur bruin ontstaat door het stofje bilirubine in galvloeistof dat vrijkomt in de darmen. Andere kleuren kunnen wijzen op een aandoening.

Rood: Is de kleur van je ontlasting rood en is dit niet het gevolg van het eten van rode kool of bietjes? Dan kan dit duiden op een ontsteking in de darmen, poliepen in de darmen of zelfs een meer ernstige ziekte zoals darmkanker. Laat rood gekleurde ontlasting altijd onderzoeken.
Zwart: Zwarte ontlasting kan ontstaan door medicijngebruik maar ook als gevolg van bloedverlies uit de maag, darm of slokdarm. Het bloed vermengt zich in de darmen waardoor de ontlasting uiteindelijk zwart kleurt. De oorzaak van zwarte ontlasting kan een maagzweer zijn maar ook een vorm van kanker. Laat zwart gekleurde ontlasting altijd onderzoeken.  
Kleurloos: Is je ontlasting heel licht of kleurloos, dan kan dit duiden op verstopte galwegen, bijvoorbeeld als gevolg van galstenen. Hierdoor komt de galvloeistof niet in de dunne darm terecht en kleurt de ontlasting niet bruin. Bij blijvende lichte of kleurloze ontlasting is het ook verstandig om een afspraak bij de huisarts te maken.

Structuur

In 1998 werd door Stephen Lewis en Ken Heaten van de Universiteit van Bristol de ‘Bristol Stool Chart’ ontwikkeld, die de structuur van ontlasting in 7 typen onderverdeelt:

1. Kleine harde (droge keuteltjes) die lastig zijn uit te scheiden.
2. Een enkele keutel, maar deze is bobbelig, klonterig en hard.
3. Een worstachtige keutel, gebarsten aan het oppervlak.
4. Een gladde meer slangachtige keutel die eenvoudig wordt uitgescheiden.
5. Zachte ontlasting die bestaat uit meerdere kleine zachte keutels.
6. Zachte brijachtige ontlasting met daarin harde stukjes.
7. Volledig vloeibare, waterige ontlasting.

De meest gezonde soorten ontlasting zijn type 4 en 3. In geval van type 1 en 2 is sprake van droge ontlasting. Hierbij onttrekt de dikke darm vocht aan de ontlasting en zit deze te lang in de darmen, droogt uit en valt uit elkaar. De oorzaak hiervan kan zijn dat je te weinig drinkt, te weinig vezels eet of te weinig beweegt. Langdurige droge en harde ontlasting kan duiden op het prikkelbare darmsyndroom. Dunne of waterige ontlasting zoals typen 6 en 7 is te snel door de darmen gegaan waardoor de darmen weinig vocht onttrekken aan de ontlasting. Dit kan het gevolg zijn van een ongezond voedingspatroon maar ook van een buikgriep of voedselinfectie. Bij langdurige waterige ontlasting kan dit duiden op een ontsteking van de darmen, prikkelbare darm syndroom of glutenintolerantie.

Frequentie

De frequentie van ontlasting kan verschillen per persoon. Waar de een dagelijks één of meerdere keren ontlast, lukt dit de ander niet iedere dag. Wanneer je minder dan 3 keer per week naar het toilet moet om te ontlasting, kan sprake zijn van verstopping. De oorzaak hiervan kan zijn dat je te weinig drinkt, te weinig vezels eet of te weinig beweegt. Meerdere keren per dag ontlasten kan onschuldig zijn mits de structuur van de ontlasting gezond is. Is de ontlasting erg dun dan kan sprake zijn van diarree. Wanneer dit langere tijd duurt is het goed om dit te laten onderzoeken.

Geur

Naast de kleur, structuur en frequentie kan ook de geur van ontlasting wat zeggen over de gezondheid. Ontlasting ruikt nooit lekker, maar moet ook niet heel erg stinken. Wanneer de ontlasting sterker ruikt dan normaal en gepaard gaat met een andere kleur of structuur, is het aan te raden deze te laten onderzoeken.

Tot slot

Je ontlasting is een belangrijke graadmeter voor je gezondheid. Het is dan ook aan te raden om regelmatig achterom te kijken na een bezoek aan het toilet. Gezonde ontlasting herken je aan een bruine kleur, soepele structuur en één vorm en moet niet te veel plakken. Voor gezonde ontlasting is het van belang om gezond te eten en voldoende vezels binnen te krijgen, voldoende water te drinken, te bewegen en bij aandrang altijd naar het toilet te gaan. Wanneer verandering van je ontlasting plaatsvindt en deze langere tijd aanhoudt, is het van belang deze te laten onderzoeken. 

Je ontlasting laten checken? Perfect Lab onderzoekt met de Darm Health Check standaard 16 darmwaardes. Naar persoonlijke behoefte kun je deze uitbreiden met aanvullende waardes.